کودکان و مشکلاتی که در فرآیند رشد آنها پیش می‌آید همواره برای والدین حائز اهمیت است. کودکان طبیعی مراحلی را در رشد طی می‌کنند و می‌توانند در مدرسه و اجتماع، با زبان، چشم، حرکات و … مفهوم خود را برسانند و ارتباط برقرار کنند و در نهایت با در نظر گرفتن توقعات و انتظاراتشان به اهداف خود برسند. اما ممکن است فرزند شما علائمی داشته باشد که نگران شوید. اول از همه والدین هستند که متوجه غیرطبیعی بودن فرآیند رشد فرزند خود می‌شوند. هرچند ممکن است ابتدا وجود مشکل را انکار کنند، اما با فراگیر شدن علائم مسأله برای آنها جدی‌تر می‌شود.اختلال آسپرگر یکی از جدی ترین اختلالات رشد است.

یکی از بیماری‌های نوروبیولوژیک که جزو اختلالات رشد است، سندرم آسپرگر نام دارد. این اختلال معمولا در سه سال اول زندگی شروع می‌شود و با نقص کیفی در تعاملات اجتماعی شروع می‌شود و نشانه‌های آن عبارتند از:

اختلال در استفاده از رفتارهای غیرکلامی (تماس‌های چشمی، حالات بدنی، ژست‌ها و تنظیم تعاملات اجتماعی)

ضعف در ایجاد روابط با همسالان متناسب با مراحل رشد

ضعف در به اشتراک گذاشتن لذت‌ها و علایق (مثل ناتوانی در نشان دادن یا درخواست یا اشاره به چیز‌های مورد علاقه)

ضعف در تعاملات دو جانبه هیجانی

رفتارها، علایق و فعالیت‌های محدود و تکراری که از لحاظ شدت یا تمرکز غیرطبیعی است.

رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای حرکتی مثل بازی با انگشتان یا فشار دادن یا پیچاندن آنها یا حرکات ترکیبی کل بدن

اشتغال ذهنی فراگیر با قسمت‌های خاصی از اشیا

فرد مبتلا برای برقراری ارتباط و ایجاد روابط اجتماعی و حتی تخیل و سرگرمی نیز به مشکل می‌خورد و توانایی درک شوخی یا طنز را ندارد.

با توجه به این که این اختلال با اوتیسم علائم مشترکی دارد، بنابراین ممکن است والدین تصور کنند فرزند آنها مبتلا به اوتیسم است. اما کودکان مبتلا به آسپرگر عملکرد بهتری نسبت به کودکان اوتیسم دارند و عموما از نظر هوشی در سطح طبیعی هستند واز نظر مهارت و پیشرفت زبانی نیز نزدیک به حد طبیعی قرار دارند.

آنها از نظر تولید کلام یا خیلی زیاد یا بسیار کم صحبت می‌کنند و شیوه تکلم عجیب و غریب به نظر می‌رسد. آنها بندرت از ضمیر «من» استفاده می‌کنند و بیشتر نام خود را به زبان می‌آورند.

برای درمان علاوه بر دارودرمانی، از درمان‌های توانبخشی و آموزش مهارت و خانواده درمانی نیز استفاده می‌شود. درمان براساس نشانه‌های بارز کودک صورت می‌گیرد و برای افزایش اعتماد به نفس آنها لازم است مهارت‌های برقراری ارتباط طی فرآیندهای توانبخشی، بالینی و بازی درمانی برای آنها به کار برده شود. همچنین نقش خانواده و مراقبان کودک در افزایش مهارت‌ها بسیار پررنگ است. چنانچه خانواده در جریان درمان قرار بگیرد و تمرینات مربوط به خانه را برای فرزند خود به کار ببرد، روند درمان بهتر خواهد شد. همچنین لازم است اولیای مدرسه نیز در جریان نوع اختلال قرار بگیرند تا کودک در جریان یادگیری و روابط با همسالان سرزنش نشود و از الگوهای تقویت و رفتاردرمانی استفاده شود.

دکتر مهرنوش دارینی

‌ روان‌شناس و مشاور