رفتار و شخصیت ناپایدار
شخصیت هر فرد شامل مجموعه رفتارهای ثابتی است که در شرایط مختلف از خود بروز میدهد و نشاندهنده شیوه تفکر و میزان سازگاری فرد با محیط است. برخی افراد در رفتار با دیگران به صورت شخصیت ناپایدار رفتار میکنند و صحبت و گفتار آنها مدام تغییر می کند.
این نوع رفتار تا زمانی که شخصیت فرد شکل نگرفته، قابل قبول است، اما بعد از شکلگیری شخصیت و تثبیت هویت فرد انتظار میرود به طور متوسط رفتارهای ثابتی از خود بروز دهد. البته تغییر در هر زمانی امکانپذیر است و افرادی که روی رشد شخصیتشان متمرکز میشوند، میتوانند عملکرد و رفتار خود را بهبود بخشند، اما در عین حال، چنانچه فردی مدام حرف خود را عوض کند، دیگران از او فاصله میگیرند یا ممکن است با او برخورد جدی کنند و ترجیح بدهند با آن فرد مراوده نداشته باشند.
افرادی که رفتار ناپایدار دارند، این ویژگیها در آنها به چشم میخورد:
تحت تاثیر شرایط بسادگی حرف خود را عوض میکنند.
بسادگی دچار استرس و اضطراب میشوند.
دارای روابط ناپایدار با خانواده، فامیل و دوستان خود هستند.
بسرعت به کسی علاقهمند و ناگهان از او متنفر میشوند.
هر گونه تغییر در برنامه روزانه باعث میشود احساس آشفتگی کنند.
گاهی بیرویه پول خرج میکنند و روابط جنسی نامناسب دارند.
در روابط بین فردی، انتظارات غیرمنطقی دارند.
عزتنفس ناپایدار دارند و به خود و دیگران صدمه میزنند.
دائم از دیگران گله دارند. انتظار دارند دیگران در هر لحظه با تغییرات رفتاری آنها کنار بیایند.
توانایی حفظ روابط بلندمدت را ندارند و در روابط اجتماعی از تعادل به دورند.
علاوه بر علائم مذکور، اگر فرد افکار پیرامون خودکشی یا افکار بدبینانه مکرر و نزاعطلبی شدید در رفتارش دیده شود و اقدام به رفتار خشن شدید کند، احتمالا دچار اختلال شخصیت مرزی است، اما در سبک رفتار ناپایدار، فرد علائم مذکور را دارد و ناآرامی به صورت خفیفتر در او دیده میشود.
این افراد به دلیل ناپایداری رفتار تنها میمانند و دوستان و اطرافیانی که با آنها مراوده دارند، به فراخور شغل یا موقعیت با آنها رفت و آمد میکنند. برای درمان لازم است با توجه به سن و جنسیت مداخله آغاز گردد. با توجه به این که گام اول درمان، پذیرش مشکل و تمایل کامل برای تغییر است، ابتدا باید فرد بپذیرد که نامتعادل رفتار میکند.
برای درمان این افراد بسیار مهم است که از لحاظ درونی اعلام آمادگی کنند و درمانگر را بپذیرند. فراوانی رفتارهای نامتعادل باید یادداشت شود و در صورت لزوم، ملاکهای تشخیص اختلال شخصیت مرزی مورد بررسی قرار گیرد تا دارودرمانی آغاز شود. در فرآیند درمان پس از ثبت فراوانی رفتارهای نامتعادل لازم است خطاهای شناختی و ادراکی فرد و انتظارات و باورهای غیرمنطقی او مورد بررسی قرار گیرد و با استفاده از شناخت درمانی و درمانهای انفرادی و گروه درمانی میتوان روند درمان را تسریع کرد.
دکتر مهرنوش دارینی