تصمیم گیری در روانشناسی
تصمیم گیری در روانشناسی
تصمیم گیری چیست؟تصمیم گیری در روانشناسی، شناسایی و انتخاب گزینه های جایگزین، بر اساس ارزش‌ها و ترجیحات فرد تصمیم‌گیرنده است. تصمیم گیری دلالت بر این دارد که گزینه‌های جایگزین دیگری نیز باید در نظر گرفته شوند و در چنین حالتی می‌خواهیم تا حد امکان بسیاری از این گزینه‌ها را شناسایی کنیم و موردی را انتخاب کنیم که ۲ ویژگی را شامل شود: ۱)بیشترین احتمال موفقیت یا اثربخشی را داشته باشد. ۲)به بهترین وجه با اهداف، خواسته‌ها، سبک زندگی و ارزش‌ها متناسب باشد. در خیلی مواقع افراد برای گرفتن تصمیم درست نیاز به یک مشاور خوب دارند ما به شما خانم دکتر مهرنوش دارینی را معرفی میکنیم.
مراحل تصمیم گیری:
تصمیمات و اهدافتان را مشخص کنید
واقعیت‌ها را کشف کنید
گزینه‌های جایگزین را توسعه دهید
همه گزینه‌ها را رتبه‌بندی کنید
ریسک یا خطر هر گزینه را در نظر بگیرید
تصمیم گیری در روانشناسی کنید
موانع تصمیم‌گیری مؤثر کدامند؟
نداشتن اطلاعات کافی:
اگر برای بهترین تصمیم گیری در روانشناسی اطلاعات کافی نداشته باشید، احتمالاً تصمیم‌گیری شما اشتباه و بی‌پایه و اساس خواهد بود؛ بنابراین برای اینکه بتوانید یک تصمیم‌گیری درست داشته باشید بهتر است اطلاعات درست و کافی را جمع‌آوری کرده و آنها را بر اساس مفید بودن برای تصمیم‌گیری، اولویت‌بندی کنید.
جمع‌آوری اطلاعات متناقض:
جمع‌آوری اطلاعاتی که تناقض زیادی با هم دارند، یکی دیگر از مشکلات تصمیم گیری در روانشناسی مؤثر است. این شرایط باعث می‌شود تجزیه و تحلیل اطلاعات با مشکل مواجه شده و در تصمیم‌گیری سازمانی تأخیر ایجاد شود. این مشکل معمولاً زمانی به وجود می‌آید که افراد زیادی مسئول جمع‌آوری اطلاعات می‌شوند.
تصمیم‌گیرنده‌های زیاد:
تصمیم گیری توسط چند نفر، کاری سخت و پیچیده است؛ زیرا هر فرد دوست دارد نظر و عقاید خود را به دیگری تحمیل کند. افراد مختلف برای نظرات و عقاید خود ارزش قائلند و دوست دارند دیگران را در این زمینه متقاعد کنند؛ بنابراین فرآیند تصمیم‌گیری کاری دشوار خواهد شد.
در نظر گرفتن منافع شخصی:
یکی دیگر از مشکلات در راه تصمیم گیری مؤثر، دخالت دادن منافع شخصی در تصمیم‌گیری است. شناسایی و تأثیر دادن منافع شخصی نیاز به شفاف‌سازی این منافع دارد. در صورتی که تمام ابعاد منطقی و شهودی منافع شخصی مشخص شود می‌توان آنها را در تصمیم‌گیری مدنظر قرار داد.
دل‌بستگی‌های عاطفی:
اکثر انسان‌ها دل‌بستگی‌های عاطفی زیای در زندگی دارند. تصمیم گیری نیز ممکن است تمام این دل‌بستگی‌های فرد را دستخوش تغییر کند؛ بنابراین این عامل نیز می‌تواند مانعی برای تصمیم‌گیری‌های مؤثر باشد.
خستگی تصمیم گیری بیشتر به سراغ چه کسانی می رود؟
کسانی که در طول روز تصمیم گیری زیادی می‌گیرند.
تصمیم‌هایی که می‌گیرند به‌شدت روی آنها تاثیر می‌گذارند.
تصمیم‌های بسیار پراسترسی می‌گیرند.
تصمیم‌های پیچیده و سختی می‌گیرند.
تصمیم‌هایشان روی زندگی بقیه مردم تاثیرگذار هستند.
یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد خستگی تصمیم گیری این است که باور داشته باشید تصمیم شما روی انتخاب‌های زندگی فرد دیگر تاثیر می‌گذارند.
نحوه مبارزه با خستگی تصمیم گیری:
رفع معضل خستگی تصمیم اول از همه نیاز به تغییر باورها دارد. افرادی که اراده و اعتماد به نفس خود را تقویت می‌کنند خیلی کمتر از باقی افراد به این مشکل دچار می‌شوند. علاوه بر اهمیت افزایش اعتماد به نفس برای دوری از خستگی تصمیم راهکارهای دیگری نیز وجود دارند که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم.
ابتدا مهم‌ترین تصمیم را بگیرید:
شما در اول روز با تصمیم‌های متعددی روبه‌رو هستید و هر بار که تصمیمی می‌گیرید بخشی از انرژی شما تحلیل می‌رود. راهکار اول برای دوری از خستگی این است که ابتدا سخت‌ترین تصمیم را بگیرید تا از درگیری‌های ذهنی خود بکاهید. به طور مثال اگر تماس تلفنی پراسترسی دارید، پرژه سختی در دست شماست یا هر وظیفه دشوار دیگری دارید که افکارتان را مغشوش کرده است از همان ابتدای روز تصمیم‌های لازم را بگیرید تا در باقی روز با انرژی باقی‌مانده به انتخاب‌های کم‌استرس دیگر بپردازید.
عوامل حواس پرتی را حذف کنید:
یکی از نشانه‌های خستگی تصمیم گیری این است که خودتان را با عوامل بی‌اهمیت و حاشیه‌ای درگیر می‌کنید و بدون توجه به اینکه تصمیم گیری چیست از کنار موضوعات مهم عبور می‌کنید. برای مبارزه با این رفتار بهتر است کارهایی نظیر تماس‌های تلفنی دوستانه، حضور در شبکه‌های اجتماعی و تماشای تلویزیون را در ساعت‌های آخر روز انجام دهید. دوری از حواس‌پرتی کمک می‌کند که دچار خستگی در تصمیم گیری نشوید و با انرژی کامل به موضوعات مهم بپردازید.
کمد لباس را خلوت کنید:
یکی از روش‌های دوری از خستگی تصمیم‌گیری این است که برخی تصمیم‌های روزانه را حذف کنید. مثلا می‌توانید کمد لباس را کمی خلوت کنید و از مدل‌های مشابه استفاده کنید. به این ترتیب روزانه وقت زیادی را صرف تصمیم گیری برای انتخاب مناسب نخواهید کرد و ذهن خود را برای تصمیم گیری‌های مهم‌تر خالی نگه می‌دارید. این کار همچنین استرس شما را کاهش می‌دهد و از همان ابتدای صبح ذهنتان درگیر نمی‌شود.
برای وعده‌های غذایی تصمیم گیری کنید:
برنامه‌ریزی برای مسائل پیش‌رو می‌تواند از خستگی تصمیم گیری جلوگیری کند. به طور مثال از ابتدای هفته برای وعده‌های غذایی خود برنامه‌ریزی کنید و مواد خوراکی لازم را بخرید. همچنین می‌توانید یک سری آماده‌سازی‌ها مانند خرید سبزی و خرد کردن آن را از قبل انجام دهید. این فعالیت‌های ساده ذهن شما را از درگیری‌های بیهوده نجات می‌دهند. به این ترتیب در طول روز برای این مسائل تصمیمی نمی‌گیرید و بدون استرس به باقی امور می‌پردازید.
استراحت کنید:
خستگی فیزیکی روی خستگی در تصمیم گیری تاثیر می‌گذارد. بسیاری از افراد در هنگام خستگی تصمیم‌های بسیار بدی می‌گیرند. در صورتی که شما استراحت کافی داشته باشید دچار این مشکل نخواهید شد. یک چرت کوتاه ذهن شما را باز می‌کند و بعد از آن بهترین تصمیم‌ها را خواهید گرفت.
