چرا پوست لبت را مدام میجوی؟
یکی از اختلالاتی که برخی با آن روبهرو هستند «وسواس کندن پوست» است. افرادی که گرفتار این اختلال هستند روزانه دستکم یک ساعت صرف جویدن پوست لب فکر کردن به آن و مقاومت در برابر میل به پوست کندن میکنند.
این اختلال در ۴/۱ درصد جمعیت به چشم میخورد و زنان چند برابر بیشتر از مردان به این اختلال مبتلا هستند. شروع آن معمولا در دوره نوجوانی و همراه با آغاز بلوغ یا پس از آن است و غالبا با یک مشکل پوستی مانند آکنه یا جوش شروع میشود.
دانشآموزانی که درگیر این اختلال هستند از مشکلات تحصیلی و ناتوانی در اجرای مسئولیتهای مدرسه یا مطالعه کردن بر اثر پوست کندن در کارشان حکایت میکنند. این اختلال معمولا با اختلالهای دیگری مانند وسواس فکری ـ عملی، وسواس موکنی (اختلال کندن مو) و نیز اختلال افسردگی شدید همراه است.
نشانههای تشخیص بیماری جویدن پوست لب
کندن مکرر پوست که به ضایعات پوستی منجر میشود. این افراد پوست صورت، دست یا بازو را بیش از سایر نواحی بدن میکنند و اعضای بدن خود را دچار ضایعه مینمایند. همچنین این افراد پوست سالم، پوست ناهموار، جوش یا پینه یا زخمهای ناشی از کندنهای قبلی را نیز میکنند.
فرد مبتلا این کار را با استفاده از ناخن، موچین، سنجاق تهگرد یا اشیای نوکتیز انجام میدهد و در برخی موارد با فشردن و مالیدن و گاز گرفتن پوست خود را میکنند.
این رفتار چند ساعت در روز انجام میشود و ماهها یا سالها ادامه مییابد.
از لحاظ رفتاری غالبا سعی میکنند محلی را که کندهاند با آرایش، کلاه یا روسری بپوشانند و عواطفی مانند احساس از دست دادن کنترل، خجالت و شرم و آشفتگی در آنها دیده میشود.
در این اختلال غالبا احساس درد ناشی از کندن حس نمیشود و به جای آن فرد احساس لذت میکند.
همچنین ممکن است زخم پوست خود را زبان بزند یا پوست روی زخم را پس از کندن، ببلعد.
این افراد غالبا در تنهایی و فقط در حضور افراد خانواده و نزدیکان خود این رفتار را انجام میدهند و جلوی دیگران خود را کنترل میکنند.
پوست کنی در دو حالت اتفاق میافتد
پوست کنی متمرکز (یعنی فرد قبل از این که پوست خود را بکند تنش دارد و بعد از کندن پوست آرام میشود.)
پوست کنی غیرارادی (در این حالت فرد بدون آگاهی و داشتن تنش نیز اقدام به کندن پوست خود میکنند.)
برای درمان لازم است مشخص شود فرد کدام نوع پوست کنی را دارد و علاوه بر پوست کنی چه اختلالات دیگری دارد. درمان این اختلال به صورت ترکیبی انجام میشود (یعنی هم دارودرمانی و هم درمانهای روانشناختی.)
درمانهای وارونهسازی عادت (HRT)، کنترل استرس و هیجان، درمانهای نگرشی و شناختی و بخصوص درمانهای رفتاریشناختی میتواند به کاهش نشانهها کمک کند. در این فرآیند لازم است فرد تکنیکهای کنترل هیجان را نیز بیاموزد.
دکتر مهرنوش دارینی
روانشناس و مشاور