سازگاری زناشویی به حفظ سلامت روان فرد و خانواده و جامعه کمک می‌کند و وجود آن باعث می‌شود، بروز علائم بالینی و بیمارگون در افراد کاهش یابد. سازگاری عبارت است از رفتار مفید و موثر آدمی در تطابق با محیط، به شکلی که فرد تنها با تغییرات محیطی همراه نمی‌شود بلکه می‌تواند شرایط محیطی را به گونه‌ای مناسب تغییر دهد.

سازگاری زناشویی، فرآیندی است که در طول زندگی زوج‌ها به وجود می‌آید و لازمه آن انطباق سلیقه ها، شناخت صفات شخص، ایجاد قواعد رفتاری و شکل گیری الگوهای مراوده‌ای است. بنابراین، سازگاری زناشویی یک فرآیند تکاملی در میان زن و شوهر است که در زندگی، ایجاد و تقویت یا تضعیف می‌شود.

زوجین سازگار، زن وشوهرهایی هستند که توافق زیادی با یکدیگر دارند و از نوع و سطح روابطشان و کیفیت اوقات فراغتشان رضایت دارند و مدیریت خوبی در زمینه وقت و مسائل مالی خود اعمال می‌کنند. در روند سازگاری، عوامل زیر موثر است:

شخصیت، ادراک فرد از مشکل، شدت مشکل و مساله، حمایت اجتماعی، نگرش فرد در مورد رسیدن به هدف، توانایی مراقبت از سلامت خود، درک فرد از موقعیت خود، روش زندگی و نوع شخصیت فرد.

نگرش‌ها و فعالیت‌های محیطی موثر برسازگاری زناشویی

زوج‌هایی که سازگاری بالایی دارند، بیشتر از عبارات محبت آمیز و حمایتی استفاده می‌کنند، نسبت به یکدیگر درک متقابل دارند و به نیازهای یکدیگر در سطوح عاطفی، مالی و جسمانی به اندازه کافی توجه می‌کنند. سازگاری زناشویی رفته رفته باعث می‌شود، فرد به صمیمیت زناشویی برسد و در زمینه‌های مختلف، احساس رضایت کند. عواملی که باعث کاهش سازگاری و افزایش تعارضات زناشویی می‌شوند، عبارتند از:

ارتباطات ضعیف، تفاوت شخصیتی فاحش، بعضی شباهت‌ها بالاخص در زمینه‌های بیمارگون، آسیب روانی یا مسائل روانی حل نشده، فرآیندهای تعاملی دوجانبه و منفی، عوامل محیطی تنش‌زا، مقابله به مثل، اعتیاد هر دو یا یکی از طرفین.

برای ایجاد زندگی شاداب لازم است، ابتدا میزان رضایت و صمیمیت و سازگاری زناشویی مورد ارزیابی قرار گیرد و چنانچه هر کدام از طرفین از اختلالات روانشناختی رنج می‌برند، ابتدا دارودرمانی صورت می‌گیرد.

بر اساس نوع محور و مشکلی که زوج دارند ارتباط جنسی، حل تعارض، رضایت از ارتباط با خانواده اصلی و مبدا طرفین، ارزش‌های مذهبی طرفین، فعالیت اجتماعی ـ تفریحی، مدیریت منزل و ارتباط زوجین، فرآیند درمان آغاز می‌شود. با توجه به نوع تعارض لازم است، افراد در جلسات انفرادی و نیز زوج‌درمانی شرکت کنند. میزان انگیزه و تمایل برای درمان و ایجاد تغییر در اثربخشی درمان اثر بسزایی دارد.

برای ایجاد انگیزه تغییر لازم است، نقاط قوت زندگی برجسته‌سازی شود. لازم به ذکر است، افزایش سازگاری زناشویی فقط در باره زوج‌های پرتنش و مشکل‌دار توصیه نمی‌شود بلکه در باره زندگی تمام زوج‌ها اثر مثبت دارد‌. با افزایش سازگاری، زوج‌ها به سوی صمیمیت و نهایتا رضایت زناشویی حرکت می‌کنند.