سلامت روان آخر سال یعنی برخورداری از رفتار اجتماعی مناسب، رهایی از نگرانی و گناه، فقدان بیماری روانی، مهارت خودکنترلی، خویشتن‌پذیری، خودشکوفایی و انعطاف‌پذیری.

برای رسیدن به سلامت روان و حفظ آن ضرورت دارد، مهارت‌های مختلفی را بیاموزیم تا به آرامش برسیم. فردی که سلامت روان ندارد، ناآرام است و در کنترل امور زندگی خود با مشکل روبه رو می‌شود. یکی از مهارت‌های مهم، مدیریت زمان است که در پایان سال،‌ افراد در ارتباط با آن به مشکل می‌خورند. حجم بالای کارهای ناتمام باعث می‌شود، فشار کاری در اسفند ماه و هفته‌های پایانی آن بشدت افزایش یابد. بیشتر افراد تمایل دارند کارهای ناتمام خود را انجام دهند و به دلیل نداشتن زمان یا مهارت کافی برای برنامه‌ریزی، ناخودآگاه دچار استرس و نگرانی می‌شوند.

چنانچه میزان نگرانی از سطح متوسط فراتر برود، فرد دچار بی قراری می‌شود و اگر نتواند آرامش خود را حفظ کند، استرس بر او غلبه می‌کند و توانایی مدیریت خود و برنامه‌ریزی را از دست می‌دهد.

برخی علائم جسمی و روانی ناشی از استرس سلامت روان آخر سال عبارتند از:

درد پشت گردن، سر و کمر، تیک یا حرکت غیرارادی چشم و پرش عضلانی غیرارادی، تغییر در الگوی خواب و مشکلات خواب، تپش قلب، خستگی و احساس کوفتگی، مشکلات دستگاه گوارش، بی‌حوصلگی و خلق ناپایدار، دلشوره بی‌دلیل و بی‌قراری، پرخاشگری و کاهش تمرکز، اشتباه مکرر در انجام کارها،، گیجی و کاهش دقت در انجام کارها و اشکال در بازیابی حافظه.

هر کدام از این علائم ممکن است در موقعیت‌های استرس‌آور شدت یابد. یکی از موقعیت‌های اضطراب‌آور می‌تواند امور ناتمام پایان سال و فشرده بودن کارها باشد. علاوه بر این که آغاز سال می‌تواند رویدادی مفرح باشد، افرادی که حجم کاری و مشغله آنها یکباره افزایش می‌یابد، دچار استرس می‌شوند و کنترل نکردن استرس، منجر به ناآرامی، بی‌قراری و بی‌تصمیمی می‌شود. برای کاهش استرس و برقراری سلامت روان در فشار کاری اسفندماه لازم است ابتدا عوامل استرس‌زا را شناسایی و برای امور ناتمام برنامه‌ریزی کنیم:

فهرستی از امور ناتمام خود تهیه و به ترتیب اولویت یادداشت کنید.

مقابل هر کدام مشخص کنید، چه مدت زمان برای انجام آن نیاز دارید.

زمان‌های خالی خود و آنچه زمان شما را بیهوده هدر می‌دهد، یادداشت کنید.

با توجه به زمان باقیمانده برنامه‌ریزی کنید، کارهای خود را به ترتیب اهمیت انجام دهید.

از سیستم موازی و همکاری بهره‌ بگیرید. (از افرادی که می‌توانند کمک کنند، بهره بگیرید و کارهایی را که امکان انجام همزمان آنها وجود دارد، دسته‌بندی کنید و آنها را با هم انجام دهید.)

از روش‌های آرام سازی عضلانی و تنفس ریلکسیشن استفاده کرده، بین روز سه تا چهار بار عضلات خود را منقبض و رها کنید.

از تکرار جملاتی که بار منفی دارند، خودداری کنید.

دکتر مهرنوش دارینی

‌ روان‌شناس و مشاور