یكی از مسائلی كه ممكن است والدین و اولیای آموزشی مدارس را نگران كند، دلایل افت تحصیلی  دانش‌آموز است. كه نگرانی والدین در این زمینه بسیار زیاد خواهد بود و ممكن است فشار روانی زیادی را به دانش‌آموز وارد كنند یا او را مورد سرزنش و انتقاد قرار دهند. باید توجه داشته باشیم چنانچه انتظارات آموزشی و اهداف آموزشی در فرآیند تحصیل به درستی برآورده نشود، احتمال شكست و افت در دانش‌آموز وجود دارد.

افت تحصیلی به معنای كاهش عملكرد تحصیلی و درسی دانش‌آموز از سطح رضایت‌بخش به سطح نامطلوب می‌باشد. این نوع افت نشان می‌دهد كه دانش‌آموز بعد از یك دوره موفقیت تحصیلی یا متوسط، به‌تدریج ظرفیت یادگیری‌اش كاهش می‌یابد یا منجر به تكرار پایه تحصیلی او می‌شود و می‌توان گفت به طور كلی نمرات دانش‌آموز نسبت به ماه قبل یا سال‌های قبل سیر نزولی محسوسی از خود نشان می‌دهد.

دلایل افت تحصیلی متفاوتی اتفاق می‌افتد كه برخی از آنها عبارتند از:

دلایل فردی: مانند بهره هوشی، توجه و تمركز و دقت، انگیزه‌های درونی، هیجانات، آشفتگی‌های عاطفی و نارسایی‌ها و مشكلات جسمانی (شناسایی شده یا شناسایی نشده)، بحران سنی (مانند دوران نوجوانی)، مشكل در برقراری روابط اجتماعی با گروه همسال، برخی اختلالات روان‌شناختی.

دلایل خانوادگی: مانند شرایط معیشتی نابسامان و فقر مالی، فقر فرهنگی والدین، تنش‌ها و اختلافات خانوادگی، وقایع ناكام‌كننده مانند طلاق یا فوت والدین یا نزدیكان دانش‌آموز.

دلایل آموزشی: این عوامل به مدرسه مربوط است مانند تغییر مقطع تحصیلی و افزایش حجم مطالب، شیوه تدریس معلم، برنامه درسی نامطلوب، پیشداوری معلمان و ایجاد فضای روانی نامطلوب برای دانش‌آموز، شرایط فیزیكی كلاس، ارزیابی‌های نادرست معلمان از عملكرد دانش‌آموزان، كمبود معلم مجرب، تعویض مكرر معلم، فضای رقابتی بیمارگونه تحصیلی، آزمون‌های دشوار و غیراستانداردی كه توسط مدارس گرفته می‌شود. افت تحصیلی زنگ هشداری برای والدین است و چنانچه نادیده گرفته شود، ممكن است به ترك تحصیل دانش‌آموز منجر شود.

برای درمان افت ابتدا باید مشخص شود كه علل افت چیست و چنانچه دانش‌آموز از نظر بهره هوشی و تمركز دچار مشكل نباشد، لازم است سایر عوامل بررسی شود. چنانچه درمانگر در فضای آرام روانی بتواند ارتباط مناسب و موثری را با دانش‌آموز برقرار كند، احتمال افزایش انگیزه‌های درونی دانش‌آموز بیشتر می‌شود و در صورت لزوم توصیه می‌شود تا مداخلاتی در زمینه محل تحصیل نیز صورت گیرد.