آغاز کوچولوهای دروغگو از زمان شکل گیری تکلم و حدود 3 سالگی به بعد است. در اوایل دوران کودکی، کودک می‌آموزد که می‌تواند برای فرار از تنبیه، جلب توجه، ساختن محیطی تخیلی برای خود، و رسیدن به خواسته‌هایش از دروغ گفتن استفاده کند. کودک از هوش انتزاعی خود استفاده می کند و واقعیت را به شکل دیگری جلوه می دهد.

لازم به ذکر است که در مورد کودکان نوعی دیگر از بیان غیرواقعی وجود دارد که دروغ تعمدی نیست و ریشه در ادراک کودک دارد. زیرا واقعیت و تخیل در زندگی کودکان زیر ۶ سال بسیار درهم آمیخته است و کودک ممکن است هر آن چه را به ذهنش می رسد به زبان آورد.

مثلا ممکن است کودک بیان کند که غول دیده است و اینگونه جملات کودک دروغ تلقی نمی شوند بلکه والدین و مراقبین کودک می توانند از طریق گفته های کودک به نیازها، ترس ها و افکار کودک پی ببرند و به کودک کمک کنند تا واقعیت را از افکار پوچ و خیالی تشخیص دهد.

مطالعات نشان می دهد که حدود 18 درصد از کودکان 6 ساله می توانند تفاوت داستان های واقعی و تخیلی را درک کنند و سایر بچه ها تا 9 سالگی قدرت درک تخیلی بودن برخی از داستان ها را ندارند.

در سنین بالاتر “دروغ گویی” به دلیل خودکم‌بینی و احساس حقارت، نیاز به تأیید طلبی، نداشتن جرات، حسادت، اضطراب، نداشتن رفتارقاطعانه، منفعت طلبی، ترس و بیماری‌های روانشناختی صورت می گیرد و زمانی فرد با مشکلات بین فردی شدید روبرو می شود که از گفتن دروغ احساس ندامت و پشیمانی ندارد و دروغ هایی که می گوید را باور می کند.

رفتار والدین و اطرافیان می تواند عاملی برای شکل گیری دروغ و تشدید و تقویت آن باشد، بنابراین لازم است تا محیط زندگی و محیط اجتماعی نیز مورد بررسی قرار بگیرد.

برخی از افراد به دلیل نداشتن مسئولیت پذیری و ترس بیش از حد، ترجیح می دهند که دروغ بگویند و مسئولیت رفتارهای اشتباه خود را نپذیرند و در برخی موارد دروغ گفتن نه تنها برای فرد ایجاد اضطراب نمی کند، بلکه احساس رضایت حاصل از نتیجه را نیز به دنبال دارد اما در سنین پایین فرد پس از گفتن دروغ احساس ندامت دارد.

برای درمان لازم است تا ابتدا سن و علل دروغگویی فرد را ریشه یابی کنیم و همچنین محیط زندگی فرد و نوع دروغ هایی که بیان می کند را مشخص سازیم. سپس درمانهای روانشناختی آغاز می گردد. در سنین پایین تر از روشهای رفتاردرمانی و الگوهای تقویت رفتار استفاده می شود و در سنین بالاتر از 10 سال لازم است فرد از لحاظ مشکلات عاطفی و روانی مورد بررسی قرار گیرد و سپس از درمانهای شناختی و نگرشی و حتی رواندرمانی در مورد آنها استفاده شود تا فراوانی بروز این نوع رفتار کاهش یابد.